Η επίσκεψη στην Κούβα μας έκανε ολοφάνερο τι σημαίνει το δόγμα “Κάντε την οικονομία να ουρλιάξει” με το οποίο πορεύονται οι ΗΠΑ για να καταπνίξουν την Κουβανέζικη Επανάσταση απ’ τα πρώτα της βήματα μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει τομέας της οικονομικής, κοινωνικής ζωής και της καθημερινότητας στην Κούβα που να μην επηρεάζεται από τον αποκλεισμό. Πρόκειται για τη μακροβιότερη σειρά κυρώσεων στην ιστορία της εξωτερικής αμερικανικής πολιτικής.
Στα σεμινάρια και τις διαλέξεις στο πλαίσιο της μπριγάδας μας παρουσιάστηκε η ραγδαία χειροτέρευση της κατάστασης του αποκλεισμού τα τελευταία χρόνια. Ο στόχος των ΗΠΑ, όπως τον είχε εκφράσει με περίσσιο κυνισμό ο τότε σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον το 2018, δεν είναι άλλος απ’ την ανατροπή των κυβερνήσεων της Κούβας, της Βενεζουέλας και της Νικαράγουας, της «τρόικας της τυραννίας» όπως τις αποκαλούσε. Επί διακυβέρνησης Τραμπ σχεδιάστηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή 243 νέα μέτρα, με σημαντικές συνέπειες εν μέσω πανδημίας. Την πολιτική του Τραμπ συνεχίζουν να ακολουθούν και οι Δημοκρατικοί υπό τον Τζο Μπάιντεν. Λίγο πριν τη λήξη της θητείας του Τραμπ η Κούβα εντάχθηκε στη λίστα χωρών που στηρίζουν την τρομοκρατία. Επί Δημοκρατικών, στα τέλη του 2022, η Κούβα μπήκε και σε άλλη μια μαύρη λίστα των ΗΠΑ, αυτή των χωρών που εγείρουν «ιδιαίτερη ανησυχία» σε θέματα θρησκευτικής ελευθερίας.
Προφανώς και δεν υπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι η Κούβα απειλεί την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, καταστρατηγεί τις θρησκευτικές ελευθερίες και υπονομεύει την αμερικανική δικαιοσύνη. Οι Ρεπουμπλικάνοι φαίνεται δυσαρεστήθηκαν που η Κούβα αρνήθηκε ως όφειλε τα αιτήματα του Τραμπ για την έκδοση της Assata Shakur, ζωντανό σύμβολο της ιστορικής κληρονομιάς των Μαύρων Πανθήρων και της γυναικείας χειραφέτησης, η οποία έχει λάβει άσυλο και ζει στην Κούβα από το 1984. Αντίστοιχα, οι Δημοκρατικοί δυσαρεστήθηκαν ίσως που οι ευαγγελικές εκκλησίες, που έχουν αδρά χρηματοδοτηθεί από τις ΗΠΑ, παρά τη σκοταδιστική καμπάνια τους δεν τα κατάφεραν να μπλοκάρουν το νέο οικογενειακό κώδικα της Κούβας και τη θεσμοθέτηση του γάμου και της τεκνοθεσίας για τα ομόφυλα ζευγάρια. Η α λα καρτ υποστήριξη ή καταπολέμηση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων από το κατεστημένο των Δημοκρατικών των ΗΠΑ είναι ενδεικτική της υποκρισίας που διαπερνά τα πολιτικά επιτελεία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
Αυτό που έχει σημασία να τονιστεί είναι ότι ο διαρκής πόλεμος κατά της Κούβας δεν περιορίζεται στις κυρώσεις και τον αποκλεισμό. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς: την εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, τη χρηματοδότηση και καθοδήγηση παραστρατιωτικών ομάδων και τις τρομοκρατικές ενέργειες κατά της Κούβας από το έδαφος των ΗΠΑ, τις πάνω από 600 απόπειρες δολοφονίας του Φιντέλ Κάστρο ή την παράνομη λειτουργία των αμερικανικών βάσεων στο κολαστήριο του Γκουαντανάμο; Και σήμερα πλέον, στον πόλεμο κατά της Κούβας αξιοποιούνται και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, διάσταση που συζητήσαμε σε ειδικό σεμινάριο στη μπριγάδα με το νεαρό δημοσιογράφο Michel Torres, παρουσιαστή της δημοφιλούς εκπομπής Con Filo που πρωταγωνιστεί στον ψηφιακό εγγραμματισμό των πολιτών και την ανάπτυξη κριτικής σκέψης απέναντι στην παραπληροφόρηση και την προπαγάνδα. Κάτι ιδιαίτερα σημαντικό αν σκεφτούμε ότι πλέον πάνω 6.000.000 Κουβανοί και Κουβανές διατηρούν λογαριασμούς στα κοινωνικά δίκτυα.
Η πλατιά λαϊκή συμμετοχή, θεμέλιο του πολιτικού συστήματος της Κούβας
Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε αυτό που συχνά περιγράφεται ως δήθεν αιχμή του δόρατος της αντι-κουβανικής προπαγάνδας, το γεγονός ότι πρόκειται για δικτατορία που καταπιέζει το λαό, κατηγορία που συνόδευε την Κούβα από τα πρώτα βήματα της Επανάστασης. Για τις πρώτες δεκαετίες θα ήθελα με την ευκαιρία να προτείνω ένα έργο αναφοράς, το βιβλίο που επιμελήθηκε η Μάρτα Χάρνεκερ με τίτλο “Κούβα: Δικτατορία ή δημοκρατία” το οποίο εκδόθηκε το 1979 στα εικοσάχρονα της Επανάστασης. Πρόκειται για συλλογική δουλειά ομάδας κοινωνιολόγων που μέσα από πλούσιο υλικό για τη λειτουργία των Επιτροπών για την Υπεράσπιση της Επανάστασης, των συνδικάτων και των υπολοίπων μαζικών οργανώσεων, χαρτογραφούν και αποτυπώνουν το εύρος και την πρωτοτυπία της λαϊκής συμμετοχής σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης της λαϊκής εξουσίας στην Κούβα. Μάλιστα, η Μάρτα Χάρνεκερ συνέχισε αυτή τη σπουδαία δουλειά μέσα από το ερευνητικό κέντρο "Memoria Popular Latinoamericana" (MEPLA) το οποίο ίδρυσε στην Αβάνα. Και απ’ αυτή την άποψη έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον τα μίνι ντοκιμαντέρ (με αγγλικούς υπότιτλους) που γύρισε κατά τη διάρκεια της «Ειδικής περιόδου» το 1990.
Στρέφοντας την προσοχή στα πιο πρόσφατα, θα περιοριστώ στο να μοιραστώ κάποια στοιχεία για το εύρος της λαϊκής διαβούλευσης για το νέο Σύνταγμα που ψηφίστηκε το 2019. Έχει γράψει ο Δ. Καλτσώνης ένα αναλυτικό άρθρο για το θέμα στο οποίο σας παραπέμπω. Πραγματοποιήθηκαν πάνω από 130 χιλιάδες συνελεύσεις σε γειτονιές και εργασιακούς χώρους. Συμμετείχαν σχεδόν 9 εκατομμύρια άνθρωποι. Πάνω από ένα εκατομμύριο 700 χιλιάδες πολίτες πήραν το λόγο και διατύπωσαν παρατηρήσεις επί του σχεδίου Συντάγματος. Και τώρα μπορείτε να κάνετε σύγκριση με το επίπεδο λαϊκής διαβούλευσης και συμμετοχής σε μια προηγμένη αστική δημοκρατία της Δύσης, όπως παρουσιάζεται η Ελλάδα, όπου το Σύνταγμα πριν καν αναθεωρηθεί γίνεται κουρελόχαρτο για να κάνει μπίζνες η ολιγαρχία με τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
Τα παραπάνω δε στοχεύουν σε μια εξιδανικευμένη παρουσίαση της κατάστασης στην Κούβα. Άλλωστε, η όλη εμπειρία της επίσκεψης στην Κούβα δεν αφήνει περιθώρια υποτίμησης των αναρίθμητων δυσκολιών. Και στις συζητήσεις και τα σεμινάρια στο πλαίσιο της μπριγάδας αλλά και εκτός μπριγάδας, όλα τα ζητήματα κουβεντιάζονται ανοιχτά, από τα σπουδαία επιτεύγματα μέχρι τις αντιφάσεις, τις αστοχίες και τις ανησυχίες για την ψαλίδα στην κατανομή του εισοδήματος, τον αντίκτυπο των περιορισμένων παραχωρήσεων στις καπιταλιστικές σχέσεις κ.α. Αυτό που μένει όμως είναι η πεποίθηση ότι ο λαός και η ηγεσία της Κούβας θα δώσουν όλες τους τις δυνάμεις για να μην επιστρέψει η Κούβα στις αλυσίδες του καπιταλισμού, καθώς όπως λέει και ο Εθνικός της Ύμνος, “το να ζεις με αλυσίδες, είναι ζωή βουτηγμένη στη ντροπή και την ατιμία”.
Επιστροφή στο μέλλον
Η Κούβα σήμερα είναι εξαιρετικά δραστήρια σε όλα τα επίπεδα και έχει το βέλος των πρωτοβουλιών της στραμμένο όντως στο μέλλον. Και απ’ αυτή την άποψη κάθε άλλο παρά απομονωμένη δεν είναι. Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ σε τρία μόνον γεγονότα που μεσολάβησαν μεταξύ της καλοκαιρινής και της χειμερινής μπριγάδας:
Πρώτον, στις αρχές του φθινοπώρου έγινε στην Αβάνα η σύνοδος των G77. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ομάδα χωρών στην παγκόσμια σκηνή, η οποία προέκυψε από τα σπλάχνα του κινήματος των αδέσμευτων, σήμερα αριθμεί πάνω από 100 χώρες και αποτελεί τη φωνή του παγκόσμιου Νότου. Δεύτερον, ο Μιγκέλ Ντίαζ Κανελ, Γενικός Γραμματέας του ΚΚ Κούβας και Πρόεδρος της Κούβας εκπροσώπησε την ομάδα χωρών G77 στη σύνοδο κορυφής των BRICS στη Νότια Αφρική. Οι δεσμοί της Κούβας και της Αφρικής είναι βαθύτατοι και σχετίζονται με τη συμβολή της Κούβας στη μάχη κατά του απαρτχάιντ και της αποικιοκρατίας, κορυφαίο παράδειγμα διεθνισμού τον 20ο αιώνα, όπου όπως λέγανε παλιά ενώ «όλοι πήγαιναν στην Αφρική για να πάρουν κάτι, οι Κουβανοί έφευγαν παίρνοντας μόνον τα κόκκαλα των νεκρών τους». Και τρίτον, είναι αξιοσημείωτες οι μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις και πορείες υπέρ της Παλαιστίνης με κορυφαία συμβολική και ουσιαστική στιγμή όταν φωτίστηκε το Άγαλμα του Χοσέ Μαρτί στην Πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα με την σημαία της Παλαιστίνης.
Απέναντι στις σειρήνες του πολέμου και τη δυστοπία του καπιταλιστικού παρόντος που μας περιβάλλει και απειλούν το μέλλον της ανθρωπότητας, η Κούβα είναι φάρος ελπίδας. Η γνωριμία με τους ανθρώπους, τον πολιτισμό και την καθημερινότητα της Κούβας, δυναμώνει την πεποίθηση ότι παρά τις μεγάλες δυσκολίες συνεχίζει να έχει προβάδισμα σε επίπεδο κοινωνίας μια άλλη αντίληψη και πρακτική αλληλεγγύης και συλλογικότητας, καθώς και μια άλλη σχέση των ανθρώπων με το χρόνο κόντρα στην επιτάχυνση, την αλλοτρίωση και το ναρκισσισμό που κυριαρχεί στις κοινωνίες όπου τα πάντα θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους.
Κι όσο κι αν ο λαός και η ηγεσία της Κούβας τιμάνε αδιαλείπτως την ιστορία και το παρελθόν τους, η Κουβανέζικη Επανάσταση αντλεί την ποίησή της από το μέλλον. Όπως το διατυπώνεται και σε άρθρο ομάδας νέων Κουβανών διανοουμένων (La Tizza Collective) στο ειδικό τεύχος του Monthly Review για την Κουβανέζικη επανάσταση:
“Κανείς δεν ήξερε καλύτερα απ’ το Φιντέλ να βαδίζει σε νέα μονοπάτια και να μετατρέπει τις οπισθοχωρήσεις και τις ήττες σε νίκες. Και αν εμείς οι Κουβανοί επαναστάτες και οι Κουβανές επαναστάτριες, εμείς οι Κουβανοί κομμουνιστές και οι Κουβανές κομμουνίστριες, θέλουμε να πετύχουμε, πρέπει να επιστρέψουμε στο Φιντέλ, πράγμα που σημαίνει να επιστρέψουμε στο μέλλον”.
Φεύγοντας απ’ την Κούβα δώσαμε μια υπόσχεση. Όσα είδαμε, αυτή την αλήθεια που φιμώνεται στα κυρίαρχα μέσα, να τη διαδώσουμε στόμα με στόμα. Να δυναμώσει η αλληλεγγύη στην Κούβα μέσα στο μαζικό κίνημα. Να δυναμώσει η απαίτηση να βγει η Κούβα από τη λίστα των χωρών που στηρίζουν την τρομοκρατία. Να δυναμώσει η απαίτηση για άρση του εμπάργκο και των κυρώσεων. Να είναι πιο μαζικές οι επόμενες αποστολές από την Ελλάδα. Να γίνει πιο δυνατή η διεθνής φωνή που απαιτεί «Αφήστε την Κούβα ν’ ανασάνει!».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου