Τρίτη 11 Αυγούστου 2020

H πολιτιστική εικόνα και η ιδεολογική ατμόσφαιρα στην Κούβα σήμερα - Χρήστος Κεφαλής

Η κουβανική επανάσταση, προωθώντας τον καθολικό αλφαβητισμό και τη μόρφωση δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια ουσιαστική πολιτιστική άνοδο. Η Κούβα φημιζόταν πάντα για τη μουσική της, όμως στα χρόνια του Μπατίστα ήταν ο οίκος ανοχής των ΗΠΑ και φέουδο της μαφίας. Η επανάσταση έφερε μια άνθιση στην τέχνη, ιδιαίτερα στον κινηματογράφο, που έδωσε σημαντικές ταινίες στη δεκαετία του 1960. Σε αυτό συνετέλεσε η φωτισμένη πολιτική του Φιντέλ και του Τσε. Αυτός ο ριζοσπαστισμός και η αναζήτηση, παρά τα στοιχεία της αποθάρρυνσης που έφερε η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, διατηρήθηκε και τις επόμενες δεκαετίες. Ένα παράδειγμα δίνει η κουβανική Μπιενάλε, που διεξάγεται κάθε χρόνο σε όλη την Κούβα, προσπαθώντας να προβάλει και να φέρει κοντά στο κοινό μη εμπορικούς καλλιτέχνες από τη Λατινική Αμερική και άλλες ηπείρους.

Ωστόσο, η στροφή των τελευταίων χρόνων προκάλεσε ουσιαστικές ανακατατάξεις και στο πολιτιστικό πεδίο. Όπως στην οικονομία σχηματίζεται μια εμβρυώδης αστική τάξη έτσι στην ιδεολογική και καλλιτεχνική σφαίρα εκφράζονται απόψεις συνολικά απορριπτικές για την επανάσταση. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις διαφωνούντων καλλιτεχνών, φυγάδων ή στην Κούβα, που δίνουν ένα τέτοιο νόημα στα έργα τους. Εχθρικές και αρνητικές τάσεις εκφράζονται και σε κουβανικά σάιτ. Γενικά, οι εκκολαπτόμενοι αστοί προσπαθούν να εμφανίζονται σαν πατριώτες που δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική, αλλά ανησυχούν για τα δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών που παραβιάζονται από το κράτος. Έχουν μερικές επιτυχίες σε αυτές τους τις προσπάθειες και καμιά φορά βοηθούνται από σπασμωδικές αντιδράσεις και μέτρα της κυβέρνησης.