Αν και ο
στρατηγός Μάξιμο Γκόμες διατάζει τον Μαρτί να μείνει πίσω για να τον
προστατεύσει από τα εχθρικά πυρά, αυτός αποχωρίζεται από το κύριο σώμα των
στρατευμάτων, και προωθείται στο μέτωπο συνοδευόμενος από ένα μόνο στρατιώτη.
Οι Ισπανοί ανοίγουν πυρ και ο Μαρτί πέφτει. Ήταν μόνο 42 ετών.
Την παραμονή
της πτώσης του στο πεδίο της μάχης, ο Χοσέ Μαρτί γράφει το διάσημο γράμμα του
στον επιστήθιο φίλο του Μανουέλ Μερκάδο. Σε αυτό, προφητικά προειδοποιεί ότι
είναι απαραίτητο «να εμποδίσουμε έγκαιρα
τις Ηνωμένες Πολιτείες, την ώρα που η Κούβα αποκτά την ανεξαρτησία της, να
επεκταθούν στις Αντίλλες και επομένως να ορμήσουν με μεγαλύτερη βία στα εδάφη
της δικής μας Αμερικής».