Παρασκευή 23 Μαΐου 2025

Για έναν κόσμο χωρίς πολέμους βία και εξοπλισμούς, Έλσα Βαρελίδου

Τοποθέτηση στην εκδήλωση του ΜΕΡΑ25 (+video)

Kαλησπέρα και ευχαριστώ για την πρόσκληση και προσωπικά και εκ μέρους του Πολιτιστικού Συλλόγου “Χοσέ Μαρτί”. Σχετικά με το σύλλογο, η βασική δράση του είναι η αλληλεγγύη με την Κούβα, με διάφορες εκδηλώσεις, παρουσιάσεις βιβλίων και δράσεις, μεταξύ άλλων και η διοργάνωση των μπριγάδων αλληλεγγύης που επισκέπτονται την Κούβα.

Θα ήθελα να πω αρχικά κάποια πράγματα για την ίδια την Κούβα και στη συνέχεια κάποιες σκέψεις για αυτό που αποτελεί και το κέντρο της σημερινής εκδήλωσης, που δεν είναι άλλο από αυτό που συμβαίνει στη Μέση Ανατολή και φυσικά στην Παλαιστίνη.

Στο πλαίσιο που συζητάμε, η Κούβα αποτελεί θύμα των ευρύτερων διεθνών εξελίξεων και της οξυμένης επιθετικότητας του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που αποκτά μια νέα ποιότητα στην εποχή Τραμπ. Όπως είναι γνωστό, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Κούβα εδώ και πάνω από 60 χρόνια είναι το εμπάργκο, οι όροι διεξαγωγής του οποίου έχουν σκληρύνει και κατά την πρώτη και κατά τη δεύτερη θητεία Τραμπ. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η κουβανική κυβέρνηση εκτίμησε ότι ο αντίκτυπος του εμπάργκο ξεπερνά τα 5 δις δολάρια μέσα σε ένα χρόνο,  αριθμός αυξημένος κατά 190 εκατ. δολάρια σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη περίοδο. Επιπλέον, δήλωσε ότι αν δεν υπήρχε ο αποκλεισμός, το έτος 2023 το ΑΕΠ της Κούβας θα μπορούσε να είχε αυξηθεί κατά περίπου 8%, όταν η κουβανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 2%. Τα τελευταία τέσσερα και πλέον χρόνια, η Κούβα βιώνει τη χειρότερη οικονομική κρίση μετά τη διάλυση της σοβιετικής συμμαχίας, φυσικά με τεράστιες επιπτώσεις και στον ίδιο τον πληθυσμό της.

Το εμπάργκο που επιβλήθηκε στην Κούβα από το 1962, στην πραγματικότητα σημαίνει έναν ευθύ εκβιασμό και τον οικονομικό και παραγωγικό στραγγαλισμό της χώρας. Δυο-τρια βασικα στοιχεια για να γίνει κατανοητό περί τίνος πρόκειται:

  • Σημαίνει αδυναμία πρόσβασης σε τεχνολογίες που έχουν στη σύσταση του βορειοαμερικανική συμμετοχή. 

  • Σημαινει οτι στα αμερικανικά λιμάνια επιβάλλοντα τεράστια πρόστιμα και κυρώσεις σε πλοία που έχουν περάσει από την Κούβα, με αποτέλεσμα η Κούβα να είναι αναγκασμένη να προσφεύγει σε εναλλακτικές και εξαιρετικά κοστοβόρες διαδρομές μεταφορών. 

  • Σημαίνει πρόστιμα και κυρώσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τράπεζες που εκτελούν συναλλαγές με την Κούβα, με αποτέλεσμα και πάλι η Κούβα να αντιμετωπίζει αυξημένο κόστος ή και την άρνηση τους να συναλλαγούν μαζί της.

  • Σημαίνει την παρεμπόδιση της διεξαγωγής πολλαπλών συναλλαγών με τους προμηθευτές των αναγκαίων αναλώσιμων για την βιομηχανία και για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. 


Από το 2019, επί πρωτης προεδρίας Τραμπ, το εμπάργκο σκλήρυνε περαιτέρω με μέτρα που εμποδίζουν την προμήθεια καυσίμων στην Κούβα, γεγονός που έχει τεράστιες επιπτώσεις στον ενεργειακό τομέα. Σαν αποτέλεσμα, έπρεπε να εφαρμοστούν συνεχείς διακοπές στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, πράγμα που γεννά στον πληθυσμό άγχος, συναισθηματική εξάντληση, ανησυχία, θέτει υπό απειλή το σύστημα ψύξης και μαγειρέματος των κατοικιών και φυσικά χτυπά εγκάρσια την παραγωγικότητα και εμποδίζει τη λειτουργία της χώρας. Επιπλέον, την ίδια περίοδο, αποφασίστηκε η αισχρή επανεγγραφή της χώρας στον αμερικανικό κατάλογο των χωρών που φέρονται να υποστηρίζουν την «τρομοκρατία», απόφαση που συνεπάγεται επιπλέον τεράστια εμπόδια στις ροές χρηματοδοτήσεων και επενδύσεων προς το νησί. Η επανεγγραφή αυτή επανήλθε και με τη δεύτερη θητεία Τραμπ.


Η Κούβα καταθέτει κάθε χρόνο σχέδιο ψηφίσματος στον ΟΗΕ με το οποίο διατυπώνεται το αίτημα να τερματιστεί το εμπάργκο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2023, υπέρ του κειμένου αυτού τάχθηκαν 187 χώρες, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ ψήφισαν κατά, ενώ η Ουκρανία προτίμησε την αποχή.


Η περίπτωση της Κούβας έχει ομοιότητες με αυτή της Παλαιστίνης, καθώς είναι σαφής η προσπάθεια κάμψης του φρονήματος και η εξόντωση ενός ολόκληρου λαού, που αποτελεί εμπόδιο στα σχέδια του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, παρότι φυσικά στην περίπτωση της Παλαιστίνης η σύγκρουση εκτυλίσσεται με τους σφοδρότερους όρους, καθώς μιλάμε για μια χώρα υπό κατοχή και μια γενοκτονία εν εξελίξει. Το γεγονός αυτό έχει στην πραγματικότητα δημιουργήσει ιστορικές και αμοιβαίες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. 


Ήδη από το 1959 που ο Τσε Γκεβάρα επισκέπτεται τη Γάζα, η πόλη της Γάζας τον ανακηρύττει σε “μεγάλο απελευθερωτή των λαών” και στην πραγματικότητα η επίσκεψη αυτή σηματοδοτεί ένα κρίσιμο σημείο όπου ο παλαιστινιακός αγώνας μετασχηματίζεται από τοπική σύγκρουση σε μέρος ενός παγκόσμιου αντιαποικιακού κινήματος. Αυτή η σχέση στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε όλα τα επαναστατικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής, όπου η υποστήριξη σε στρατιωτική εκπαίδευση και όπλα μεταξύ PLO και λατινοαμερικάνικων κινημάτων είναι αμφίδρομη καθ’ όλη τη δεκαετία του 1970. 


Φυσικά ακόμα και σήμερα και παρά τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Κούβα υπάρχει πρακτική βοήθεια στους Παλαιστίνιους με διάφορους τρόπους: 


  • Χορήγηση υπηκοότητας σε εκτοπισμένους Παλαιστίνιους

  • Διοργάνωση συνεδρίων αλληλεγγύης

  • Παροχή χιλιάδων πανεπιστημιακών υποτροφιών σε Παλαιστίνιους φοιτητές

  • Προσφορά στρατιωτικής εκπαίδευσης σε μαχητές της παλαιστινιακής αντίστασης

  • Άνοιγμα διπλωματικών αποστολών της Παλαιστίνης στην Κούβα

  • Διακοπή από το 1973 των διπλωματικών σχέσεων με το ισραήλ αποτελώντας έναν από τους πρώτους υποστηρικτές αυτού που αργότερα θα εξελισσόταν στο παγκόσμιο κίνημα Μποϊκοτάζ, Απόσυρσης και Κυρώσεων (BDS).

  • Αποστολές γιατρών για βοήθεια και ένα τεράστιο κίνημα λαϊκής αλληλεγγύης που ακόμα και σήμερα γεμίζει τους δρόμους της Αβάνας με δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές σε αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη.


Κάτι που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι για να γίνει κατανοητός αυτός ο δεσμός αλληλεγγύης δεν αρκεί ένα σχήμα που βλέπει αφαιρετικά την αλληλεγγύη των από κάτω απέναντι στην επιθετικότητα των από πάνω. Πρέπει να μπει στο κάδρο η ιστορία της αποικιοκρατίας, ο ιμπεριαλισμός με τα υπερόπλα του σε επίπεδο κρατών και ολοκληρώσεων όπως το ΝΑΤΟ, η δυτική κυριαρχία και επιθετικότητα και ο χωρισμός του κόσμου σε αυτό που αποκαλείται παγκόσμιος βορράς και παγκόσμιος νότος. 


Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι χώρες του παγκόσμιου νότου που έχουν βιώσει την αποικιοκρατία και τις πιο ωμές πλευρές της επίθεσης του ιμπεριαλισμού στο πετσί τους δείχνουν τέτοια δείγματα διεθνιστικής αλληλεγγύης, καταρχάς από τους ίδιους τους λαούς τους, αλλά και από τις κυβερνήσεις τους. Δεν είναι τυχαίο ότι η προσφυγή στη Χάγη για τη γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού έγινε από τη Ν. Αφρική, μια χώρα που έχει βιώσει η ίδια το απαρτχάιντ και ότι η πλειοψηφία των χωρών που δήλωσαν τη στήριξή τους, με εξαίρεση την Ιρλανδία, την Ισπανία και το Βέλγιο είναι χώρες που ανήκουν στον παγκόσμιο νότο της Ασίας, της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής, ακόμα και των Βαλκανίων. Υπάρχει ένα πραγματικό νήμα υλικών αγώνων το οποίο συνδέει τους λαούς αυτών των χωρών και δίνει υπόσταση και περιεχόμενο στην ίδια την διεθνιστική αλληλεγγύη σε επίπεδο και κινηματικό και πολιτικό, αλλά και διπλωματικό. 


Κλείνοντας, πιστεύω ότι η Αριστερά διεθνώς, προκειμένου να υπερβεί το στρατηγικό της αδιέξοδο, οφείλει να εντάξει στη ματιά της το παραπάνω πρίσμα, πρέπει δηλαδή να ακούσει και να διδαχθεί από την αποφασιστικότητα και τη διεκδικητικότητα των λαών που αμφισβητούν το δυτικό προνόμιο και κρατούν ζωντανές τις επαναστατικές παραδόσεις. Επιπλέον, πρέπει να αναβαπτίσει τις ιεραρχήσεις της και μέσα από το πρίσμα της νέας εποχής, όταν η όξυνση των ανταγωνισμών και ο πόλεμος έχει επανέλθει στην ημερήσια διάταξη και το νέο δόγμα της Ευρώπης είναι το Rearm Europe. 


Ειδικά για την ελληνική αριστερά, με μια βαθιά αντινατοϊκή και αντιμπεριαλιστική παράδοση, με ιστορικές ρίζες σε μεγάλο προοδευτικό κομμάτι το λαού, αυτό το νήμα είναι απολύτως αναγκαίο να ξαναβρεθεί. Ειδικά όταν απέναντι μας έχουμε μια κυβέρνηση που δεν διστάζει κυνικά να εξυμνεί τις σχέσεις της με το Ισραήλ και να υιοθετεί την πιο φιλοσιωνιστική πολιτική ακόμη και μεταξύ των δυτικών κρατών. 


Το πρώτο βήμα για να γίνει αυτό είναι να λειτουργήσει η αριστερά ενιαία και συντονισμένα και να σταματήσει ο κατακερματισμός, ο οποίος εδώ και χρόνια δυσχεραίνει κάθε προσπάθεια σε κάθε πεδίο προκειμένου να χτιστούν αντιστάσεις. Σήμερα είναι πιο αναγκαίος από ποτέ ενας πλατύς αντιπολεμικός συντονισμός με σαφες αντιιμπεριαλιστικό στίγμα, καθώς ο βασικός και κυρίαρχος προβοκατορας αυτή τη στιγμή του πολέμου είναι η Δυση. Υπάρχει η ανάγκη τεκμηρίωσης και ενημέρωσης, απέναντι στην κυρίαρχη προπαγάνδα, του γιατί η στρατηγική σχέση με το Ισραήλ και η ένταξη στο ΝΑΤΟ τελικά σημαίνει ότι η χώρα σέρνεται σε πολεμοχαρείς τυχοδιωκτισμούς. Υπάρχει η ανάγκη να ηττηθεί το δυτικό αφήγημα, η ανάγκη να υπάρξουν φωνές που θα επιβάλλουν κυρώσεις και μποϊκοτάζ στο Ισραήλ, η ανάγκη ακτιβιστικής δράσης, διαδηλώσεων, δράσεων αλληλεγγύης κλπ. Εκδηλώσεις σαν τη σημερινή πρέπει να πληθύνουν και η διεθνιστική αλληλεγγύη να ανθίσει. Η παράδοση της ιταλικής αριστεράς, όπου σωματεία λιμενεργατών αρνούνται να φορτώσουν πολεμικό υλικό σε νατοϊκά πλοία, οι καταλήψεις στα αμερικανικά πανεπιστήμια, καθώς και τα καραβάνια αλληλεγγύης προς την Παλαιστίνη από ξηρά, θάλασσα και αέρα, είναι μόνο μερικά λαμπρά δείγματα από το πώς αναπτύσσεται σήμερα το αντιπολεμικό κίνημα διεθνως και είναι αυτά που πρέπει να μας δείχνουν το δρόμο. 


Σας ευχαριστώ





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου