Μετά 60 χρόνια «εμπάργκο» των ΗΠΑ κατά της Κούβας - Γιάννης Τόλιος, διδάκτωρ οικονομικών

 skidon, 25 Φεβρουαρίου 2022

Βασικά σημεία παρέμβασης, στη διαδικτυακή εκδήλωση 21/2/22 με θέμα: «Το τέλος των μονομερών κυρώσεων και πόσο η διπλωματία των λαών μπορεί να διαδραματίσει έναν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την κατεύθυνση», που διοργάνωσαν οι οργανώσεις αλληλεγγύης: «Πολιτιστικός Σύλλογος Χοσέ Μαρτί», «Ελληνική Επιτροπή Αλληλεγγύης στη Βενεζουέλα» και «Ελληνική Λέσχη Φίλων της Κριμαίας».

Έχουν περάσει πάνω από 60 χρόνια από την επιβολή οικονομικών κυρώσεων – του λεγόμενου «εμπάργκο» – των ΗΠΑ κατά της Κούβας και μπορούν να βγουν ορισμένα συμπεράσματα, τόσο για το παρελθόν, όσο κυρίως για το μέλλον. Το «εμπάργκο» αποσκοπούσε στην παρεμπόδιση και διακοπή σε μεγάλο βαθμό των εμπορικών και χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς περιορισμούς σε ταξίδια από και προς την Κούβα και για μεγάλο χρονικό διάστημα διακοπή διπλωματικών σχέσεων. Κύριος στόχος του «εμπάργκο» ήταν η «τιμωρία» και δημιουργία οικονομικών προβλημάτων στην Κούβα και η αποδυνάμωση ως και η ακύρωση του σοσιαλιστικού εγχειρήματος.

Πρόκειται για μια άκρως αντιδραστική και επιθετική πολιτική, εκδήλωση της ιμπεριαλιστικής συμπεριφοράς των ΗΠΑ στο διεθνή χώρο. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καταδικάζει κάθε χρόνο από το 1992, το συνεχιζόμενο εμπάργκο, τονίζοντας ότι πρόκειται για ωμή παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Δικαίου. Πολλές μάλιστα οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της «Διεθνούς Αμνηστίας», του διεθνούς «Παρατηρητήριου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», κά, έχουν εναντιωθεί και αποδοκιμάζουν την επιβολή του.

Τι έδειξε η εφαρμογή του εμπάργκο

Το εμπάργκο δημιούργησε και δημιουργεί σημαντικές δυσκολίες και εμπόδια στην οικονομική ανάπτυξη της Κούβας. Το ετήσιο κόστος, σύμφωνα μα το υπουργείο εξωτερικών της Κούβας, υπολογίζεται σε 4,2 δις δολ. (2018), ενώ το συνολικό κόστος της περιόδου επιβολής, εκτιμάται σε 140 δις δολάρια. Προέκταση του οικονομικού κόστους είναι το «κοινωνικό κόστος» το οποίο συνδέεται με στέρηση αγαθών και φαρμακευτικού υλικού, που πλήττουν το λαό της Κούβας. Παρ’ όλα αυτά το «εμπάργκο» δεν μπόρεσε να γονατίσει το λαό της, ούτε να ακυρώσει τις ριζοσπαστικές αλλαγές που προωθεί, οι οποίες έχουν ως άξονα τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, της ισότιμης συνεργασίας και της αλληλεγγύης μεταξύ χωρών και λαών και έχουν όραμα μια ανώτερη σοσιαλιστική κοινωνία.

Πρόκειται για αρχές που βρίσκονται στον αντίποδα της ιμπεριαλιστικής πολιτικής των ΗΠΑ και της πολιτικής της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που ακολουθούν ΗΠΑ, ΕΕ και σύμμαχοί τους, καθώς και ποικίλα κέντρα που εξυπηρετούν συμφέροντα του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου. Η συνέχιση του «εμπάργκο» στην Κούβα, ακόμα και για φαρμακευτικό υλικό προς καταπολέμηση της πανδημίας, δείχνει το απάνθρωπο πρόσωπο της συγκεκριμένης πολιτικής, καθώς και την πολιτική υποκρισία της ηγεσίας των ΗΠΑ, που κάθε τόσο προβάλλουν ως «υπερασπιστές» των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και ταυτόχρονα καταπατούν βάναυσα θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου.!

Από την άλλη η πολιτική των «οικονομικών κυρώσεων» έχει αναχθεί από την άρχουσα ελίτ των ΗΠΑ, σε έσχατο μέσο «ανταγωνιστικής πάλης», τόσο στο πεδίο των διεθνών οικονομικών σχέσεων όσο και των γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων, οι οποίες προεκτείνονται σε πρόσωπα, επιχειρήσεις και οργανισμούς. Το «εμπάργκο» εκτός από την Κούβα, εφαρμόζεται επιλεκτικά και σε μια σειρά άλλες χώρες, όπως Βενεζουέλα, Κίνα, Ρωσία, Συρία, Αγκόλα, Αλγερία, Λευκορωσία, Βολιβία, Ιράν, Καμπότζη κά (φθάνουν συνολικά τις 40 χώρες με πληθυσμό το 1/3 του πλανήτη), τις οποίες οι ΗΠΑ θεωρούν ότι επιλογές τους δεν εξυπηρετούν τις γεωπολιτικές τους επιδιώξεις και τα στενά συμφέροντα των αμερικάνικων πολυεθνικών.

Έτσι, όλα τα νεοφιλελεύθερα στερεότυπα, περί «ελευθερίας αγορών», «απελευθέρωσης κίνησης κεφαλαίων», «συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου», «πολυμερείς συνεργασίες», κά, αναιρούνται και μπαίνουν στην «Προκρούστια κλίνη» των ιμπεριαλιστικών τους συμφερόντων. Η χρήση του ‘οικονομικού πολέμου’ ως τρόπου άσκησης πολιτικής, αποκαλύπτει ουσιαστικά τη σχετική αποδυνάμωση και παρακμή του αμερικάνικου ιμπεριαλιστικού κέντρου και την προσπάθεια να ανακόψει τις διαδικασίες αλλαγής των διεθνών συσχετισμών ισχύος – οικονομικής και γεωπολιτικής – σε βάρος του. Από εδώ και οι σπασμωδικές του αντιδράσεις προκειμένου να πετύχει τη διατήρηση του «status-quo», τροφοδοτόντας εντάσεις σε περιφερειακό επίπεδο, οι οποίες εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την παγκόσμια ειρήνη.

Τα 60 χρόνια «εμπάργκο» στην Κούβα, θα μπορούσαν από μια άποψη να χαρακτηριστούν «τίτλος τιμής» για τον κουβανικό λαό, που αντιστέκεται υπερήφανα στις πιέσεις των ΗΠΑ και αποτελεί «φωτεινό φάρο» που εμπνέει τους αγώνες των λαών, που αγωνίζονται για την κατάργηση των δεσμών εξάρτησης και υποταγής στα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Το παράδειγμα του κουβανικού λαού αποτελεί παράδειγμα που γεμίζει ελπίδα και αισιοδοξία, ότι η λεγόμενη «ΤΙΝΑ-There is not alternative», δεν αποτελεί μονόδρομο, και ότι υπάρχει η δυνατότητα μιας άλλης πολιτικής που θα δίνει ελπιδοφόρα προοπτική σε κάθε χώρα και λαό, μαζί και στον ελληνικό λαό.

Αιτήματα για «νέα διεθνή οικονομική τάξη»

Σήμερα που οι αμερικανοί ιμπεριαλιστές επιμένουν στη συνέχιση του οικονομικού εμπάργκο στην Κούβα και εντείνουν το ψυχροπολεμικό κλίμα σε διάφορες περιοχές, όπως στην Ουκρανία με την εξαγγελία νέας δέσμης οικονομικών κυρώσεων σε συνεργασία με τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους, κατά της Ρωσίας, αποσιωπώντας τις επιθετικές τους στρατηγικές περικύκλωσης της. Προβάλλει κατά συνέπεια ανάγκη ενίσχυσης του αντιπολεμικού κινήματος για την ειρηνική επίλυση των διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου. Ταυτόχρονα ενίσχυση του κινήματος αλληλεγγύης προς το λαό της Κούβας για άμεση κατάργηση του εμπάργκο. Επίσης δυνάμωμα της «διπλωματίες των λαών» για μείωση των εξοπλιστικών δαπανών, κατάργηση των πατεντών για εμβόλια και φάρμακα κατά της πανδημίας Covid, ανάπτυξη ισότιμων και αμοιβαία επωφελών σχέσεων μεταξύ χωρών στην προοπτική δημιουργίας μιας «νέας διεθνούς οικονομικής τάξης», σε συνδυασμό με τον αγώνα για ανατροπή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, που αποτελούν την κυριότερη γενεσιουργό αιτία των οικονομικών, κοινωνικών, περιφερειακών ανισοτήτων στον κόσμο, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα ολιγαρχικά συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών χωρών.